Over co-creatie en participatie in onderzoek
Docent-onderzoeker Maartje Vermeer werkt aan het project ‘Het (t)huis van de toekomst’. Maartje: “In dit project onderzoeken we hoe we met technologische innovaties zorgen dat ouderen met dementie langer thuis kunnen blijven wonen. Het is belangrijk om niet alleen over de doelgroep te praten, maar juist samen mét hen onderzoek te doen.” Daarom organiseerde Maartje met studenten een doelgroeppanel om de mening en ervaring van mensen met dementie op te halen.
Het is een mooi voorbeeld van citizen engaged science, één van de programmalijnen van Centre of Expertise Perspectief in Gezondheid. Citizen engaged science betekent dat je onderzoek doet mét mensen om wie het gaat, in combinatie met onderzoek óver mensen en hun omgeving.
Een gezellig gesprek
Tijdens het panel werd input voor het project opgehaald door middel van vragen op zogeheten Kletspot-kaartjes. Denk aan vragen als ‘Wat maakt thuis zo’n fijne plek?’. Iedereen in de groep, dus ook de studenten, mantelzorgers en Maartje zelf beantwoordden deze vragen. “Hierdoor voelden de mensen met dementie zich niet ‘anders’ en voelde het ook niet als een onderzoek, maar was het gewoon een gezellig gesprek.”, aldus Maartje, docent-onderzoeker bij Centre of Expertise Perspectief in Gezondheid.
De doelgroep betrekken is belangrijk
Het betrekken van de mensen over wie het onderzoek gaat, is volgens Maartje erg belangrijk: “Veel innovaties worden van bovenaf bedacht. Maar als je met de doelgroep zelf in gesprek gaat, merk je dat zij vaak hele andere behoeften hebben. Ook is het fijn voor de doelgroep om te ervaren dat hun mening wordt meegenomen, juist wanneer het gaat om een doelgroep die zo kwetsbaar is als mensen met dementie. Daarnaast was het ook gewoon leuk voor de ouderen om eens op een hogeschool te komen en een gezellig gesprek te hebben met de jeugd.”
Niet altijd makkelijk
Toch benadrukt Maartje ook dat onderzoek doen mét mensen met dementie ook wat moeilijkheden met zich meebracht. Zo was het moeilijker om participanten te vinden. “Wanneer mensen de diagnose dementie krijgen, houden ze die in het begin meestal voor zichzelf en treden ze er niet echt mee naar buiten. Pas daarna realiseren ze zich dat ze door het delen van hun ervaringen bijdragen aan een fijner leven voor de generaties na hen”.
Bovendien is het lastiger om het onderzoek te doen omdat de antwoorden van de mensen met dementie soms niet helemaal samenhangend zijn. Ook vonden studenten het spannend omdat ze niet eerder in gesprek zijn geweest met iemand met dementie. Toch kijken ze er erg positief op terug. “Ondanks de uitdagingen die erbij komen kijken, gaan we deze manier van onderzoek doen niet uit de weg. De voordelen, zoals het meenemen van de mening van deze groep en het feit dat zij zich gehoord voelen zijn het overkomen van deze obstakels echt waard.”, vertelt Maartje.
Werkplaats Sociaal Domein Noord-Brabant Avans
Het project ‘Het (t)huis van de toekomst’ valt onder het ouderenprogramma van de Werkplaats Sociaal Domein (WSD). De WSD is een samenwerking tussen Avans Hogeschool, zorg- en welzijnsorganisaties, gemeenten, cliëntenorganisaties en kennisinstellingen. Samen pakken zij problemen in het sociale domein aan. Dat doen ze door praktijkgericht onderzoek te doen en deze kennis te delen met de relevante organisaties.