Succesvol samen in beweging komen
Wat hebben vrouwelijke statushouders nodig om zich te ontwikkelen? Er zijn namelijk enorm veel kansen voor de vrouwen zelf én de maatschappij als het gaat om (arbeids-)participatie. Tegelijkertijd zijn er ook veel obstakels. Weener XL, het werk-ontwikkelbedrijf van de gemeente ‘s-Hertogenbosch riep Zelfie in het leven om een traject te ontwikkelen om hierin te ondersteunen. Onderzoekers van Centre of Expertise Perspectief in Gezondheid droegen bij aan het project door middel van een actieonderzoek. Dit resulteerde in een handreiking, een artikel in vakblad Sozio, een digizine en een onderzoeksverslag.
Focus op vrouwen
Bram van der Veer, programmamanager statushouders bij Weener XL legt uit waarom de focus van Zelfie op vrouwelijke statushouders ligt: “Er zijn al eerder onderzoeken gedaan naar de participatie van deze vrouwen, maar het ontbrak aan tijd en expertise om dit in de praktijk te implementeren. Daarnaast wordt er niet genoeg tijd genomen om te focussen op de ontwikkeling van vrouwelijke statushouders naast het uit de bijstand halen. Het is vaak makkelijker om mannen aan het werk te helpen, omdat vrouwen te maken krijgen met bijvoorbeeld culturele verwachtingen zoals de zorg voor kinderen en het huishouden”. Toch is het belangrijk om ook vrouwen te stimuleren deel te nemen aan de arbeidsmarkt. “Tijdens het werken ontwikkel je je natuurlijk enorm: je traint je vaardigheden. Daarnaast kan werk ook helpen bij sociale contacten en stimuleer je economische zelfstandigheid, vertelt Bram.
Leren van elkaar
Zelfie bestond uit een groeps- en aansluitend een individuele maatwerkfase van elk een half jaar. “De vrouwen inspireerden elkaar, waardoor ze elkaars kracht werden. Dat is prachtig om te zien. Zij hadden net als iedereen een rugzak, maar door het traject wat ze bij Zelfie doorliepen is deze ook gevuld met veel informatie en ontdekkingen over zichzelf”, geeft Muna Mohamed aan. Zij is co-facilitator van de Zelfie-deelneemsters en is werkzaam bij Farent.
Een deelneemster vertelt hoe ze Zelfie heeft ervaren: “Geweldig! Met Zelfie ben ik bijvoorbeeld in Utrecht geweest, naar de tweedehands winkel en heb ik geleerd hoe je met een naaimachine omgaat. Ik heb nog steeds contact met andere deelneemsters. Inmiddels heb ik vrijwilligerswerk gevonden en een betaalde baan, daar ben ik zó blij mee. Mijn eerste salaris waar ik zelf voor heb gewerkt!”
Door middel van actieonderzoek werden inzichten opgehaald over wat wel en niet werkt. “Zo waren er bijvoorbeeld informele gesprekken, maar ook formelere dataverzamelingsmomenten zoals groepsgesprekken om ervaringen, wensen en behoeften van alle betrokkenen op te halen en mee te nemen in het onderzoek”, vertelt Sophie Bouwens, onderzoeker bij lectoraat Participatie Innovatie in het Jeugdlandschap. De ervaring van Bram met actieonderzoek dan ook erg positief: “Door deze manier van onderzoek doen, hebben we zo zo’n rijkdom aan ervaringen en inzichten opgehaald. Alle inzichten van bijvoorbeeld deelneemsters, werkconsulenten en participatiemedewerkers samen gaven een compleet beeld van hoe je zo’n samenwerking goed vorm kan geven.” Het onderzoek resulteerde in een mooie handreiking die gebruikt kan worden door bijvoorbeeld andere gemeenten.
Rianne van der Aa, trajectbegeleider Zelfie
“Er zijn hele grote stappen gezet, maar ook veel kleine stappen die eigenlijk heel groot zijn”
Nieuwe start
De resultaten van Zelfie zijn erg succesvol. Voor een aantal vrouwen betekende het zelfs het einde van hun tijd in de bijstand; zij vonden hun weg naar betaald werk. Anderen gingen niet betaald aan de slag, maar zetten andere stappen die zeker zo groot waren. “Bijvoorbeeld vrouwen die als vrijwilliger aan de slag zijn op basisscholen, in de ouderenzorg. Er zijn dus hele grote stappen gezet, maar ook veel kleine stappen die eigenlijk heel groot zijn”, vertelt Rianne van der Aa, trajectbegeleider van Zelfie vanuit Weener XL.
De impact van Zelfie gaat verder dan werk en participatie. “Voordat ik met het project begon, durfde ik niet zo veel contact met andere mensen te hebben. Ik gebruikte de taal ook niet veel toen. Ik had altijd angst. En daarna, nu voel ik me sterker. Ik durf meer Nederlands te spreken. Ik weet het is nog niet perfect, maar ik durf het meer te gebruiken. Ik ga meer naar afspraken. Ik voel me in het algemeen sterker”, vertelt een deelneemster.
Hoewel het onderzoek is afgerond, gaat Weener XL vanwege het succes de komende jaren door met het zelfontwikkelingstraject Zelfie. Zo kunnen nog meer vrouwelijke statushouders in hun kracht stappen.
Verschillende (oud-)onderzoekers van Centre of Expertise Perspectief in Gezondheid waren betrokken bij Zelfie. Voormalig lector Jeugd, Gezin en Samenleving Christa Nieuwboer heeft het onderzoek begeleid. Oud-onderzoeker Femke Gijsbers heeft het onderzoek uitgevoerd. Onderzoekers bij lectoraat Participatieve Innovatie in het Jeugdlandschap Sophie Bouwens en Donna Schalk hebben het eindverslag gemaakt.
Zelfie is gefinancierd door ZonMw: 10410022110001