Samen steunen we elkaar
Ken jij de kracht van sociale steun al? Sociale steun gaat niet alleen om voelen dat je gewaardeerd wordt, maar ook om deel uitmaken van een sociaal netwerk waar je elkaar steunt en helpt. Samen steunen we elkaar! In het project ‘We’ve got your back!’ hebben we hier onderzoek naar gedaan en laten we je zien hoe je sociale steun effectief kunt inzetten in het verbeteren van welzijn. Belangrijk onderzoek in een tijd waar steeds meer jongvolwassenen zich eenzaam voelen.
Welzijn onder druk
Het welzijn van studenten staat onder druk, en steeds meer onderwijsinstellingen zoeken naar manieren om dit te verbeteren. De afgelopen jaren zijn verschillende interventies ontwikkeld die sociale steun bieden om welzijn en binding van studenten te bevorderen. Toch blijken veel studenten nog steeds te kampen met mentale problemen, en blijft de effectiviteit van deze steun onduidelijk: voor wie werkt het, en onder welke omstandigheden? Dit onderzoek heeft zeven interventies uit mbo, hbo en wo geanalyseerd, gecombineerd met wetenschappelijke inzichten en ervaringen van studenten, om een theoretisch kader op te stellen voor het evalueren van dergelijke interventies en dit empirisch te toetsen. De resultaten tonen aan dat sociale steun een krachtig middel kan zijn voor het versterken van welzijn en sociale binding, maar dat de effectiviteit van interventies die sociale steun beogen te versterken, afhankelijk is van verschillende factoren die onderwijsinstellingen moeten overwegen bij het inzetten van deze interventies.
Met wie werken wij samen?
Voor project ‘We’ve got your back!’ werken wij samen met Curio (mbo), Fontys (hbo), Vrije Universiteit Amsterdam (wo) en het Expertisecentrum Inclusief Onderwijs (ECIO). Het project wordt gesubsidieerd door NRO.
Resultaten en materialen
Het onderzoek ‘We’ve got your back’ heeft een aantal resultaten en producten opgeleverd. Hier vind je het onderzoeksrapport, take action-sheets en promotiematerialen. Heb je vragen over het gebruik van deze materialen? Neem dan contact op met Jessica Nooij.
Onderzoeksrapport
In dit rapport wordt het onderzoek in zijn geheel beschreven. Het onderzoek kent zowel een beleids- en praktijkgericht als een wetenschappelijk doel. Om een zo compleet mogelijk overzicht te geven van zowel het onderzoeksproces, als ook de hieruit opgehaalde inzichten voor de praktijk, is een gelaagd rapportageformat gekozen. Hiermee hopen we het onderzoek zowel voor de lezer met een wetenschappelijke achtergrond relevant te laten zijn, als ook voor de lezer met een achtergrond in onderwijsbeleid en onderwijspraktijk toegankelijk te maken. Daarom hebben we ervoor gekozen om in het hoofdrapport een overstijgende samenvatting te geven over de achtergrond, methoden, resultaten en conclusies uit dit praktijkgerichtonderzoek. Alle onderliggende (deel)onderzoeken en de analyse van de aparte interventies zijn in detail weergegeven in aparte bijlagen en samengebracht in hoofdstuk 6. Hierin zijn ook de conclusie en reflectie op de wetenschappelijke relevantie van de onderzoeksuitkomsten verwerkt.
Nooij, J. & Scheeren, L. (2025). We’ve got your back! Hoe onderwijsinstellingen in mbo, hbo en wo welzijn en binding van studenten kunnen versterken door sociale steun. Avans Hogeschool, Tilburg.
Take Action sheets
Voor beleidsontwikkelaars, studentbegeleiders én studenten zijn op basis van de resultaten een drietal Take Action Sheets uitgewerkt. Take Actions zijn gerichte oplossingsrichtingen die gebruikt kunnen worden om de inzichten uit het onderzoek in de praktijk te brengen.
Promotiemateriaal
Om studenten op een laagsdrempelige manier kennis te laten maken met de resultaten van dit onderzoek zijn een drietal korte animaties gemaakt met tips en een link naar de website. De animaties kun je hier downloaden en ook binnen je eigen instelling (GIS schermen), presentaties of social media gebruiken. Daarnaast is er extra beeldmateriaal zoals stills en posters die je kunt inzetten in lessen of presentaties over dit thema.
Podcast
Liever luisteren? In deze podcast gaat Jessie van de Haterd, docent bij Avans Hogeschool, in gesprek met studenten en onderzoekers over dit project. Wat gaan studenten doen met de uitkomsten van dit onderzoek? En wat hebben de onderzoekers zelf geleerd over de kracht van sociale steun?
Jessica Nooij, projectleider
"Sociale steun kan positief bijdragen aan het omgaan met stress en eenzaamheid."
Wat is de aanleiding van het project?
Tijdens de coronapandemie werd deze ervaring van eenzaamheid uitvergroot, getriggerd door het sociaal isolement waarin veel jongeren terecht kwamen. De coronapandemie heeft daardoor veel invloed gehad op het welzijn en de ervaren binding van studenten met het onderwijs. De gevolgen zijn zowel in het mbo als ho nog altijd merkbaar.
Veel instellingen hebben daarom middelen uit het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs) geïnvesteerd in verschillende vormen van sociale steun. Dit in de hoop om studenten te kunnen helpen in het versterken van binding en welzijn, en in de verlengde daarvan ook hun studiesucces. De transitie van adolescentie naar volwassenheid is een periode waarin jongeren een bijzonder risico lopen op het ervaren van gevoelens van eenzaamheid (Miller, 2016; Von Soest et al., 2020).
De keuze voor sociale steun om welzijn en binding van studenten te bevorderen, is gebaseerd op de wetenschap dat dit een factor is die positief bij kan dragen aan het omgaan met stress en eenzaamheid. Tot nu toe is echter weinig bekend over hoe sociale steun vanuit de onderwijsinstelling ingestoken kan worden om studenten optimaal te bereiken en te ondersteunen.
Wat is het doel van het project?
Het doel van het huidige onderzoek is om te verklaren waarom, voor wie en in welke omstandigheden sociale steun vanuit de onderwijsinstelling kan leiden tot meer ervaren binding en welzijn. Het onderzoek richt zich op zeven verschillende – met NPO-middelen gefinancierde – interventies die zijn gestart binnen vier onderwijsinstellingen (één mbo-instelling, twee hogescholen en één universiteit).
Hoe gaan we te werk?
Vanuit deze interventies is gekeken naar de manier waarop instellingen sociale steun vormgeven en wat mogelijke effecten hiervan zijn. We nemen daarbij het theoretisch kader van realistische evaluatie als uitgangspunt (Pawson & Tilley, 1997). Het hoofddoel is om de mechanismen bloot te leggen die leiden tot geobserveerde uitkomsten van de verschillende interventies en bijhorende contextuele omstandigheden (Renmans & Pleguezuelo, 2023). Realistische evaluatie begint met het ontwikkelen van programmatheorieën, welke zijn opgebouwd rond het principe Context-Mechanism-Outcome Configuration (CMOC). Vervolgens worden empirische gegevens verzameld om deze CMO-configuraties te testen en te verfijnen, om zo de verschillende verklarende mechanismen en contextuele factoren bloot te leggen die ervoor zorgen dat de interventie effectief is.
Om inhoud en context van de interventies te achterhalen zijn per interventie semi-gestructureerde interviews afgenomen met projecteigenaren en -uitvoerders. Voor de programmatheorieën is een literatuurstudie uitgevoerd en zijn narratieve diepte interviews met studenten afgenomen om de theorie te achterhalen over hoe sociale steun effectief kan zijn in het versterken van binding en welzijn en wat de onderliggende mechanismen zijn. Uit deze conceptuele theorieën zijn hypotheses afgeleid over hoe sociale steun vanuit de onderwijsinstelling werkt, voor wie en onder welke omstandigheden. Deze programmatheorieën zijn getest en verfijnd door een kwantitatieve enquête en kwalitatieve focusgroepen onder studenten.
Nieuws over het onderzoek
Bekijk hier alle nieuwsberichten en resultaten van het project We’ve got your back!